3. økt: Gjær og gjærdeig

Gjær

Gjær er sopp. Det er ulike eincella soppar som bær dette namnet. Dei er mellom 5 og 10 mikrometer store. Det finnes over tusen ulike gjærsoppar.  Nokre av dei kan gjere menneske sjuke, og andre er svært nyttige i matlaging.

Smuldra gjær

Det er lurt å dele gjæra frå hjørne til hjørne.

Gjær er ein levende sopp. Som alt anna levande treng gjærsoppen mat, vann og oksygen. I ein deig får gjærsoppen mat frå stivelsen i mjølet, vann får den frå deigvesken, og oksygen får den ved at deigen blir knadd. Gjær pustar ut karbondioksyd. Gassen gjør at deigen hever ein del. I tillegg til mat, vann og oksygen trenger gjærsoppen  ein  temperatur på 28 til 38 grader. Gjær trives best ved ein temperatur på 37 grader (kroppstemperatur), og døyr om det blir over 50 grader.

I oppskriftene i mat og helse er det ofte brukt ½ pk gjær. Då brukar du enten halvparten av ein pose med tørrgjær eller ein halv pakke ferskgjær. Tørrgjær kan du blande med mjølet, medan ferskgjær blandar du i lunka væske. Når du skal ta ein halv pakke ferskgjær, er det lurt å kutte frå hjørne til hjørne, slik at delane blir like store.

Rundstykke

Du treng:

Heve til dobbel storleik

Deiga før heving

1/2 pk fersk gjær

2 dl lunka vatn

1/2 ts salt

1,5 ms olje

1/2 dl havregryn

2, 5 dl sammalt kveite

ca 2 dl kveitemjøl

Du gjer: 

1. Finn fram alle ingrediensane
2. Smuldre gjæra i ein bakebolle, bland ut med litt av det lunka vatnet og rør ut gjæra.
3. Slå i resten av det lunka vatnet, sukker, salt og olje. Rør godt.
4. Bland inn havregryn og sammalt kveite.
5. Set til kveitemjøl og kna deigen til den er jamn og smidig. Det er lurt å bruke ei hand til dette.¨
6. Dekk deigen med ein tallerken og la den heve til dobbel storleik.(Eller så lenge vi har tid)
7. Set omnen på 240 grader C. Set på både over og undervarmen. Legg bakepapir på bakeplata.
8. Elt den ferdigheva deigen på benken, og trill den til ei jamn pølse.
9. Del pølsa i 8 like store bitar og trill dei til glatte, sprekkefrie rundstykker. Legg dei på bakeplata.
10. La deigen heve på bakeplata medan du er på andakt.(Helst til dobbel storleik.)



Etterheving

11. Steik i omlag 10 minutt, midt i omnen. Avkjøl på rist.

Forslag til pålegg:

Kva skal vi velge?

Kvitost og heimelaga bringebærgele

Banan og heimelaga blåbærsyltetøy

Kvitost med agurk og paprika

Heimelaga rulleplse

Kanelsnurrar

Du treng:

Hev godt!

1/2 pakke fersk gjær

2 dl lunka mjølk

4 ms flytande margarin

4 ms sukker

1/2 ts kardemomme

ca 5,5 dl kveitemjøl

Flytande margarin

Sukker

Kanel

Du gjer:

1. Smuldre gjæra i ein bakebolle. Lunk mjølka varsamt i ei lyta gryte. 
2. Tilsett litt av den lunka mjølka og rør ut gjæra.
3. Tilsett resten av veska, margarinen, sukker og kardemomme. Rør godt.
4. Tilsett nesten alt kveitemjølet og kna til deiga er jamn og slepp kanten på bollen. Det er lurt å berre bruke ei hand. Er deiga for fuktig kan du tilsette resten av mjølet.
5. Dekk bakebollen med ein tallerken og la deiga heve så lenge som råd, eller til dobbel storleik.
6. Set omnen på 240 grader. Hugs både over og undervarme! Finn fram bakeplate, legg bakepapir på bakeplata.
7. Elt den ferdigheva deigen og trill ei ca 20 cm lang pølse.
8. Kjevle pølsa til eit rektangel på ca 25 x 40 cm. Sprut margarin på leiven og spre det jamt utover. Dryss på sukker og kanel. 

   

   Dryss på sukker og kanel

9. Rull leiven saman til ei pølse frå den kortaste sida og skjer i 12 like store skillingsbollar, Legg kanelsnurrane med snittflata opp på bakeplata.

   

   12 jamnstore kanelsvingar

10. La dei etterheve, helst til dobbel storleik, eller i alle fall medan du er på andakt.
11. Steik kanelsnurrane i ca 7 minutt.
12. Ta snurrane ut av omene og avkjøl på rist.

Vi gler oss til å ete desse på tur neste veke!